Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi Politbüro Üyesi, Dışişleri Merkez Komisyonu Direktörü ve Dışişleri Bakanı Vang Yi’nin, önceki gün Ankara’da Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya gelmesi sonrası Türkiye-Çin ilişkileri gündeme geldi. Barselona Özerk Üniversitesi’nin Doğu Asya Araştırmaları Merkezi’nden Doç. Dr. Ceren Ergenç, Ankara-Pekin hattındaki güncel konuları Cumhuriyet’e değerlendirdi.
Çin-Türkiye ilişkilerinde ana noktaları anlatan Ergenç, “Türkiye açısından hükümetin içinde bulunduğu ekonomik krizde daha önce olduğu gibi, Birleşik Arap Emirlikleri, Çin gibi ülkelerden gelecek finansal desteğe duyduğu ihtiyaç; Kuşak ve Yol Girişimi dahilinde eski teknolojili ve çevre düşmanı yatırımlar yerine Türkiye’yi yeni gelişen dijital ve yeşil pazarlara sokabilecek yatırımları; sanayi sektörüne Çin’in yapabileceği teknoloji aktarımları olarak özetlenebilir” dedi.
Karşılığında Pekin’in beklentilerini sıralayan Ergenç, “Uygur konusunda katı bir tutum, Çin’in Küresel Güney dediğimiz kalkınmakta olan ülkelerde başlattığı girişimlere ve ABD’nin kutuplaştırıcı tutumuna karşı destek” diye konuştu.
Ergenç, “Çin’in yakın zamanda Türkiye’nin BRICS ya da Şanghay İşbirliği Örgütü üyeliğini destekleme planları olmamasına rağmen Türkiye’nin bu isteğinin farkında olduğunu belirtmesi, uluslararası ticarette doların hâkimiyetini kırma, Asya-Pasifik’te NATO varlığına karşı çıkma talepleri de bu destek beklentisinin örnekleri” ifadelerini kullandı.
(Ceren Ergenç)
ÇİN’DEN UYGUR BASKISI
İlişkilerde Uygur konusunun etkilerine değinen Ergenç şöyle konuştu:
“Fidan, Vang ile görüşmesi sonrası ‘Türkiye’nin Çin’in egemenliğine zarar verecek faaliyetlere engel olacağını’ söyledi. Bunun Uygur konusuyla ilgili olduğunu ve hükümetten Çin’e bir baskı olmasından çok Pekin’den hükümete bu konuda bir baskı olduğunu söyleyebiliriz. Hükümet ve ortakları, Vang’ın ziyareti öncesinde muhalefet milletvekilleri tarafından Uygur konusunun Meclis İnsan Hakları Komisyonu tarafından incelenmesi ve komisyonun sunacağı raporun Meclis’te görüşülmesi taleplerinin istisnasız hepsini reddetti. Fidan’ın sözlerinin Türkiye’deki Uygur diaspora grupları için ne anlama geleceğini ilerleyen zamanlarda göreceğiz.”
Avrupa ülkelerinin Çin politikalarını ABD ekseninden ayrıştırmaya çalışmasının Türkiye’deki yansımaları sorulunca Ergenç, “Almanya, Fransa ve daha az ölçekte olsa da İspanya gibi ülkeler, küresel kapitalizmin geleceğini belirleyecek olan dijital ve yeşil dönüşümlerde Çin’le gerek rekabet gerek işbirliği olarak doğrudan ve derin ilişki içindeler. Bu bağlamda bu Avrupa ülkelerinin ABD’nin dayattığı sanayi üretim ağlarını Çin’den tamamen bağımsızlaştırma çağrısına uymayacaklarını açıklaması, küresel güç dengeleri açısından önemli” dedi. Ergenç, buna karşın Türkiye’nin, dijital ve yeşil piyasalarda üretim ağlarının içine henüz girmeye çalışan bir konumda olduğunu da ekledi.
