Hindistan Başbakanı Narendra Modi’nin Washington ziyareti, ABD ile Hindistan’ın yükselen Çin faktörü nedeniyle temellerini attığı Hint-Pasifik ortaklığını savunmadan ticarete, enerjiden güvenliğe kadar birçok alanda daha ileri taşıma sinyallerini verdi.
Modi, ABD’ye yaptığı 4 günlük resmi ziyarette, ABD Başkanı Joe Biden başta olmak üzere üst düzey yetkililer ve büyük şirketlerin yöneticileriyle görüşürken bazı sosyal aktivitelere de katıldı.
İki ülke Hint-Pasifik bölgesinde Çin’in artan nüfuzuna karşı kurdukları güçlü ortaklığın sınamalarını gözden geçirirken ticaret, teknoloji, savunma ve güvenlik gibi pek çok konuyu masaya yatırdı.
Amerikan yönetimi Modi’nin ziyaretinin merkezinde Çin meselesi olmadığını bildirse de ABD ile Hindistan’ın son yıllarda Hint-Pasifik ortaklığında en çok gündeme gelen konu Çin’in artan nüfuzuna karşı işbirliği olmuştu.
İki lider Çin’i doğrudan ifadelerle hedef almazken “Hint-Pasifik’te istikrar ortaklığımızın en temel kaygılarından biri haline geldi.” benzeri ifadelerle Çin’e göndermeler yaptı.
Taraflar ortak bildiride, “Modern dünya düzeni, Birleşmiş Milletler (BM) ilkeleri, uluslararası hukuk, devletlerin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı üzerine inşa edilmiştir.” ifadeleri ile Hint-Pasifik’teki statükonun değişmesine karşı olduklarını gösterdi.
Modi’nin Washington ziyaretinde, uluslararası konjonktürün ABD ve Hindistan’ın birlikte çalışmasını gerektirdiğini savunan iki ülke, “açık, özgür ve barışçıl bir Hint-Pasifik temennisiyle” bir anlamda, Çin’in bölgeyi kendi etki alanı olarak tanımlayacağı mesajını verdi.
Bu açıdan Biden ve Modi, yükselen Çin’e karşı ABD öncülüğünde geliştirilen Avustralya, Hindistan ve Japonya’dan oluşan Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (Quad ittifakı) üzerinde Hint-Pasifik’teki bölgesel ortaklığın en güçlü araçlarından biri olarak durdu.
Modi’nin ziyaretinde, Hint-Pasifik ortaklığı bağlamında iki ülke arasında teknoloji, uzay, savunma ve enerji alanlarında geliştirilen işbirliklerinin yanı sıra temiz enerjiye geçişi hızlandırmak amacıyla da enerji depolama teknolojilerini geliştirme ve uygulamaya yönelik ortak çalışma kararı alındı.
ABD ve Hindistan ziyaretle, ortaklığın yeni bir aşamaya geçtiğini gösterdi.
Dev küresel şirketlerin vaatleri
Modi, ABD’nin büyük şirketlerinden Google, Micron, Applied Materials ve yatırım firması Bridgewater Associates’ten Hindistan’a yatırım sözü aldığını paylaştı.
New York’ta Elon Musk ile görüşen Modi, iş insanını elektrikli araç ve uzay sektöründeki yatırımlar için Hindistan’a çağırdı. Musk, tarih vermese de Tesla’nın mümkün olan en kısa zamanda Hindistan’da olacağını açıkladı.
Hindistan Ticaret ve Sanayi Bakanı Piyush Goyal, son dönemde 191 milyar dolara ulaşan iki ülke arasındaki ticaret hacminin 2030’da 500 ila 600 milyar dolara ulaşmasını beklediklerini açıklamıştı.
ABD, Hindistan’a BMGK daimi üyeliği için desteğini yineledi
Modi, ziyaretinde çok taraflılık konusunu gündemde tutmaya çalıştı, uluslararası kuruluşlarda reform çağrısını dillendirdi.
Daha önce sık sık ülkesinin BM Güvenlik Konseyinde (BMGK) daimi üyelik koltuğu talebini gündeme getiren Modi, Biden’dan bu konudaki destek sözünü yeniden aldı.
Biden, 2028-2029 dönemi için BMGK’nin daimi üyesi olmayan Hindistan’ın adaylığını memnuniyetle karşıladığını, kalıcı üyeliğine de destek verdiğini yineledi.
Savunma sanayisi yatırımları
ABD menşeli enerji şirketi General Electric (GE), Hindistan’ın “Hindustan Aeronautics Limited (HAL)” şirketi ile Hindistan Hava Kuvvetleri Avcı Savaş Uçağı “Tejas Mk2” için ortaklaşa savaş uçağı motorları üretmek amacıyla mutabakat anlaşması imzaladı.
GE’den yapılan açıklamada, anlaşmanın, GE’nin F414 motorlarının, Hindistan’da potansiyel ortak üretimini kapsadığı ve firmanın gerekli ihracat iznini almak için ABD hükümeti ile çalışmaya devam ettiği belirtildi.
Biden “insan hakları dersi” vermedi
Modi’nin ziyaretinde, ABD’li demokratların Hindistan’daki insan hakları ve özgürlükleri konusundaki endişelere yönelik demeçler de yeniden gündeme geldi.
Ziyaret hakkında 70’ten fazla demokrat Biden’a, Modi ile görüşmesinin odak noktasının insan hakları olması talebinde bulunurken ABD Temsilciler Meclisinin Demokrat üyesi Milletvekili Rashida Tlaib, ABD Temsilciler Meclisinin Demokrat üyesi Milletvekili Alexandria Ocasio-Cortez ve Temsilciler Meclisi Minnesota Milletvekili İlhan Omar, Modi’nin ABD Kongresindeki hitabını boykot etti.
Ocasio-Cortez, dini özgürlükleri ihlal ettiği gerekçesiyle Modi’nin 2015’te ABD vizesinin iptal edildiğini hatırlatırken Tlaib, Twitter’dan yaptığı paylaşımda, “Modi’ye ülkemizin başkentinde bir platform verilmesi utanç verici. İnsan hakları ihlalleri, demokratik olmayan eylemleri, Müslümanları ve dini azınlıkları hedef alması ve gazetecileri sansürlemesi kabul edilemez.” ifadelerini kullandı.
Basın açıklamalarında yıllardır soru almayan Modi, Biden’la ortak basın toplantısında bir gazetecinin “Ülkenizdeki Müslümanların ve diğer azınlıkların haklarının geliştirilmesi ve ifade özgürlüğü konusunda ne gibi adımlar atmayı düşünüyorsunuz?” şeklindeki sorusuna yanıt vermek zorunda kaldı. Modi, Hindistan’daki dini azınlıklar ve muhalefete karşı baskı uygulandığına yönelik eleştirilere şaşırdığını, hiçbir şekilde ayrımcılık yapılmadığını ve ülkesinin demokratik olduğunu savundu.
Diğer taraftan, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, ziyaret öncesinde “Biden, Modi’ye insan hakları dersi vermeyecek.” diyerek ABD’nin Hint tarafına insan hakları konusunda baskı yapmayacağını belli etmişti.
Modi, Rusya’yla ilişkileri konusunda baskı görmedi
ABD yönetimi, Biden’ın Modi ile görüşmesinde Rusya-Ukrayna Savaşı’nın da gündeme geleceğini belirtmişti.
Modi de ziyaret öncesinde tutumunu daha net hale getirip “Bazıları bizim (Rusya-Ukrayna Savaşı’nda) tarafsız olduğumuzu söylüyor. Fakat bu doğru değil. Biz barıştan tarafız.” demişti.
Hint lider, Biden ile görüşmesinin ardından ortak basın toplantısında söylemini koruyarak başından beri krizin diyalog ve diplomasi yoluyla çözülmesini desteklediklerine vurgu yaptı.
Biden ve diğer ABD’li yetkililer ziyaret sırasında, Hindistan’ın Rusya-Ukrayna arasında taraf olmasını beklediklerini dair kamuoyuna herhangi bir mesaj vermedi.
Bunun yerine Hint ve ABD’li liderler Ukrayna halkına insani yardım sağlama sözü verip uluslararası hukuka, BM sözleşmesinin ilkelerine, toprak bütünlüğü ve egemenliğe saygı çağrısında bulundu.
Hindistan, Haziran 2022’de Rusya’dan günlük 1,12 milyon varil ham petrol alarak 30 milyar doların üzerinde ithalat hacmine ulaşırken, son dönemde Hindistan’ın ithal ettiği Rus petrolünü rafine ederek Avrupa’nın petrol ihtiyacını karşıladığına yönelik güçlü haberler gündeme geldi.
Ayrıca Hindistan’ın Rusya ile 2019’da yaptığı ve 2025’te teslim edilmesi planlanan 3 milyar dolarlık Akula tipi denizaltı anlaşması da bulunuyor.
Hindistan, 2019’da 5 adet S-400 savunma hava sistemi için Rusya ile 5,5 milyar dolar değerinde anlaşma imzalamış, S-400 füze sistemlerini 15 Eylül 2022’de teslim edilmişti. Fakat ABD’nin Türkiye’ye karşı uyguladığı ABD Hasımlarıyla Yaptırım Yoluyla Mücadele Yasası (CAATSA), Yeni Delhi yönetimine karşı devreye alınmamıştı.
